Skutecznie prowadzone zajęcia doradztwa edukacyjno – zawodowego motywują do nauki i mogą zapobiec nieprzemyślanym decyzjom dotyczącym dalszej ścieżki edukacji i kariery młodych ludzi. Doradztwo powinno być kształtowane w duchu postawy uczenia się przez całe życie i być wspierane przez rodziców, dyrektorów szkół, nauczycieli wszystkich przedmiotów i otoczenie społeczne oraz pracodawców. Działania w ramach doradztwa zawodowego powinny zagwarantować uczniom i ich rodzicom wszechstronne wsparcie w procesie decyzyjnym wyboru szkoły i kierunku kształcenia, jakie otrzymają w formie różnorodnych przedsięwzięć organizowanych w szkole na rzecz rozwoju zawodowego przez całą kadrę pedagogiczną, w tym doradców zawodowych oraz udział uczniów w grupowych zajęciach z zakresu doradztwa zawodowego zorganizowanych w formie obowiązkowych zajęć lekcyjnych.

W przypadku szkół podstawowych doradztwo skupia się w znacznej mierze na udzieleniu uczniom wsparcia w identyfikowaniu własnych zasobów ale nie może być pozbawione zagadnień związanych z rynkiem pracy i informacją o zawodach ponieważ dotyczy nie tylko uczniów, którzy będą kontynuować naukę w szkołach ogólnokształcących ale również tych, którzy wybiorą szkoły branżowe. W każdym wypadku powinien to być przemyślany i spójny proces, który prowadzi do wyboru dalszej ścieżki kształcenia a w perspektywie do trafnego wyboru drogi zawodowej w zgodzie z predyspozycjami uczniów.

W przypadku szkół ponadgimnazjalnych i ponadpodstawowych doradztwo dotyczy także tych uczniów, którzy już podjęli decyzje edukacyjne, ale nie potrafią się odnaleźć na rynku pracy i muszą podjąć decyzję o przekwalifikowaniu. Konieczne jest więc nie tylko poruszanie zagadnień związanych z specyfiką zawodów i rynku pracy ale również dalsze pogłębianie samopoznania i dawanie wskazówek dotyczących możliwości zdobywania dodatkowych kwalifikacji lub przekwalifikowania. Równie istotne jest wspomaganie uczniów w nabywaniu i doskonaleniu kompetencji społecznych i emocjonalnych, które są istotne dla konstruktywnego funkcjonowania w społeczeństwie, w tym w środowisku pracy.

Wszystkie działania w zakresie doradztwa zawodowego prowadzone w szkole tworzą Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego i powinny stanowić spójną całość. Proponowany program obowiązkowych zajęć jest jednym z elementów tego systemu.

Jak wynika z badań ankietowych pn. "Doradztwo zawodowe w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w województwie śląskim" przeprowadzonych w pierwszym kwartale 2017 roku przez Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach zadania w ramach doradztwa zawodowego realizowane są głównie przez nauczycieli i pedagogów, którym zostały one powierzone w ramach dodatkowych obowiązków. Wprawdzie szkoły przygotowując uczniów do wyboru zawodu czy wejścia na rynek pracy współpracują z szeregiem instytucji, takich jak urzędy pracy, szkoły wyższe, pracodawcy, biblioteki, poradnie psychologiczno-pedagogiczne i inne, jednak dostrzegają potrzebę doskonalenia podejmowanych działań. Zgodnie z uzyskanymi informacjami szczególnie istotne jest wsparcie szkół w zakresie organizacji zajęć doradztwa zawodowego, a zwłaszcza w opracowaniu materiałów służących przygotowaniu uczniów do wyboru zawodu i wejściu na rynek pracy, przygotowaniu do realizacji zajęć grupowych z zakresu poradnictwa zawodowego oraz do indywidualnego poradnictwa zawodowego.

Uzyskane wyniki badań stały się inspiracją do nawiązania współpracy pomiędzy Wojewódzkim Urzędem Pracy w Katowicach, Regionalnym Ośrodkiem Metodyczno-Edukacyjnym Metis, Regionalnym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli "WOM" w Katowicach, Częstochowie i Bielsku-Białej oraz Regionalnym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli i Informacji Pedagogicznej "WOM" w Rybniku. Zespół ekspertów wychodząc naprzeciw potrzebom pracowników szkół opracował przykładowe programy z doradztwa zawodowego dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

Programy, przeznaczone dla nauczycieli, pedagogów i doradców zawodowych są udostępnione bezpłatnie, a zamieszczone na stronach internetowych wersje edytowalne, pozwolą zainteresowanym na dostosowanie ich do własnych potrzeb i możliwości.

Możliwości kopiowania:
Materiał jest dedykowany nauczycielom oraz szkolnym doradcom zawodowym i może być wykorzystywany bezpłatnie oraz modyfikowany do celów dydaktycznych.

Autorzy:
Programy powstały w wyniku współpracy specjalistów z Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicach, Regionalnego Ośrodka Metodyczno-Edukacyjnego Metis w Katowicach, Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli "WOM" w Katowicach, Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli "WOM" w Bielsku Białej, Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli "WOM" w Częstochowie, Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli i Informacji Pedagogicznej "WOM" w Rybniku.